Ontwikkelingen voorzitter. Ontwikkelingen. Dat is het thema van dit betoog. Ontwikkelingen, ze gaan razendsnel. Ze zijn overal. Vormen soms een kans en soms een bedreiging. Volgens het CDA Wijchen gaat het over hoe je als gemeente Wijchen op de juiste manier omgaat met de diverse ontwikkelingen en hoe je hier op anticipeert.
Grote wereldgebeurtenissen kennen ook hun weerslag op lokaal niveau. Het is geopolitiek onrustig en daardoor deint het Wijchense schip ook onrustiger op de golven. Toch houdt dit college koers en dat is een ontwikkeling om trots op te zijn.
Voorzitter, voor ons ligt een gedegen jaarrekening en begroting. Onze complimenten hiervoor aan alle betrokkenen. Wij zien de laatste jaren een ontwikkeling dat deze financiële stukken steeds beter leesbaar zijn. Dat is positief en brengt ons als raad beter in positie.
In de programmabegroting zien we een positief resultaat van 3,2 mio. De komende drie jaren ziet het financiële perspectief er stabiel uit. In 2026 zien wij echter een landelijke ontwikkeling op ons afkomen die mogelijk grote financiële impact heeft. In 2026 krijgen we als gemeente Wijchen zoals het er nu uit ziet 4 miljoen euro minder dan in 2025 vanuit het Rijk. Een goede reden om nu alvast vooruit te kijken als dit gevolg eventueel intreedt welke oplossingsrichtingen er dan zijn. Daarom dienen wij vandaag samen met de VVD een motie in waar alvast vooruitgekeken wordt naar de financiën in 2026. We gaan er vooralsnog echter vanuit dat bezuinigingen niet nodig zijn, omdat ons college samen met andere gemeenten bij het Rijk lobbyt om deze bijstelling van Rijksgelden naar beneden toe te voorkomen.
Een ontwikkeling waar wij als CDA Wijchen aandacht voor vragen is dat de begroting en de daadwerkelijke realisatie daarvan vrij ver uit elkaar liggen. De budgetten worden enerzijds niet volledig uitgeput en anderzijds schatten we trends vooraf te conservatief in. Kunnen we bepaalde ontwikkelingen niet wat nauwkeuriger inschatten zodat verwacht en gerealiseerd budget dichter bij elkaar liggen?
Voorzitter, het CDA Wijchen ziet in de programmabegroting diverse mooie ontwikkelingen staan. Zoals de aanpak van het knelpunt A50 bij Bankhoef. Het zou mooi zijn als we deze ontwikkeling ook aangrijpen om bijvoorbeeld geluidsschermen met zonnepanelen langs de A50 aan te leggen. Wij zien dit als een kans.
Ook staat het door het CDA Wijchen zo gewenste speel- en klimbos opgenomen bij gewenst nieuw beleid. Deze ontwikkeling juichen wij toe. Voorzitter, wij vragen ons wel af hoe het staat met de voorbereidingen hiertoe en welke stappen de wethouder in de komende periode gaat nemen rondom het speel- en klimbos?
Toch zijn er ook ontwikkelingen die ons zorgen baren. Zoals het uitblijven van een landbouwakkoord, het stikstof vraagstuk en de voortgang van de energietransitie nu er een nieuwe provinciale wind waait. Ook is er het vraagstuk over grenzen aan de groei. Dit speelt ook op Wijchense schaal. Wij willen als gemeente groeien naar 50.000 inwoners. Hoe ontwikkelen we deze woningbouwopgave op een verantwoorde manier met de beperkte ruimte die we hebben? Ook de flinke groei van ambities voor evenementen op de Berendonck en de Groene Heuvels leiden tot zorgen bij onze inwoners. Het CDA Wijchen vindt dat er niks mis mee is om te koesteren wat je al hebt. Groei is geen doel op zich. Behoud is geen vies woord. Niet alles kan. Hierbij hoort telkens een zorgvuldige belangenafweging per ontwikkeling, maar ook per gebied.
Wat geen kans krijgt zich te ontwikkelen is het gras in de Kasteeltuin. De evenementen zorgen voor een kale, bruine zandvlakte in plaats van de gewenste groene uitstraling. Het is geen porum hoe de Kasteeltuin er nu bij ligt. Hier moet wat aan gebeuren. We stellen in deze perspectiefnota geld ter beschikking om dit te onderzoeken. Voorzitter, waar ook wat aan moet gebeuren is het geluid dat uit de Kasteeltuin komt tijdens deze evenementen. Wij hebben begrepen dat uit metingen blijkt dat dit boven de norm ligt. Een zorgelijke ontwikkeling. We moeten niet doof zijn voor het geluid van de centrumbewoners die erg veel overlast ervaren.
Een mooie ontwikkeling zijn de woningbouwplannen. Huurlingsedam fase 3 en 4, Wijchen-West, Kraanvogel, Tussen Kasteel en Wijchens Meer. Allemaal nieuwbouw waar we zo om verlegen zitten in onze gemeente. Het ontwikkelen van nieuwbouwwijken moeten we ook in minder goede tijden doorzetten.
Over ontwikkelen gesproken. Kinderen ontwikkelen zich. En dat gaat vaak ook razendsnel. Buitenspelen is daarbij een belangrijk element in de ontwikkeling van kinderen. Voor het CDA Wijchen is buitenspelen een speerpunt. Wij merken echter dat steeds minder kinderen buitenspelen en de schermtijd achter telefoon of tablet juist toeneemt. Een slechte ontwikkeling. Omdat wij als CDA Wijchen vinden dat we geen kans onbenut moeten laten om kinderen meer buiten te laten spelen, vragen wij om een advies van het college over hoe we kinderen stimuleren om meer buiten te spelen.
Daarnaast horen wij ook dat speeltuinen soms niet goed toegankelijk zijn voor jong en oud. Het gaat dan om kinderen die de speeltuin niet goed kunnen betreden of speeltoestellen die niet toegankelijk zijn. Maar ook om minder valide ouders en grootouders die niet kunnen genieten van de spelende kinderen, omdat de speeltuin niet goed toegankelijk is.
Voorzitter, soms kunnen zaken zich ook overontwikkelen. Een soort wildgroei. Zo ook op het gebied van verkeersborden. Soms zie je door de borden het bos niet meer. Uit onderzoeken van onder andere Veilig Verkeer Nederland blijkt dat we in ons land ongeveer 20% onnodige verkeersborden langs de weg hebben staan. De eerste gemeenten zijn hier al mee aan de slag gegaan. Zoals de gemeente Den Bosch en Buren. In Den Bosch leverde dit 27.000 verkeersborden op die verwijderd zijn omdat deze er onnodig stonden. In een motie roepen wij het college op om dit ook voor de Wijchense schaal te bekijken welke overbodige verkeersborden er staan opgesteld.
Voorzitter, technologische ontwikkelingen gaan bijzonder snel. Zo ook op het gebied van kunstmatige intelligentie. Dat krijgt ook zijn weerslag in de politiek en op de uitvoering van beleid door het ambtelijk apparaat. Programma’s als ChatGPT en Bingchat maken wellicht het leven makkelijker, maar waar ligt de grens en wanneer praat je met een machine en wanneer met een mens? Tot waar reiken deze mogelijkheden nu al en wat willen we inzetten als overheid? Hoe gaan we met deze ontwikkeling om? Je merkt het al, een hoop vragen. Vandaar dat wij als CDA Wijchen hierover vanavond een motie indienen waarin we oproepen om hier een masterclass over te organiseren voor de politiek en het ambtelijk apparaat.
Wij willen een gemeente zijn die meegaat met de tijd, maar ook oog heeft voor de waarden die ons dierbaar zijn. Daarom zijn wij blij met de jaarrekening en de begroting, waarin veel van onze wensen zijn opgenomen. Zoals het speel- en klimbos, waar we al lang voor pleiten. Dit is een prachtig initiatief om kinderen meer buiten te laten spelen en te genieten van de natuur.
Maar we zijn ook realistisch en zien dat er ook ontwikkelingen zijn die zorgen baren. Zoals de stikstofcrisis, de energietransitie, de woningbouwopgave en de groeiende druk op onze recreatiegebieden. Het CDA Wijchen wil hier verantwoord mee omgaan, in overleg met alle betrokkenen. Wij willen niet blind groeien, maar ook niet stil blijven staan. Wij willen behouden wat goed is, maar ook vernieuwen waar nodig. Wij willen een gemeente zijn die vooruit kijkt, maar ook luistert naar de stem van onze inwoners.
Een van de ontwikkelingen die ons fascineert is die van kunstmatige intelligentie. Wij zien de mogelijkheden die dit biedt voor de politiek en het bestuur, maar ook de risico’s. Wij willen daarom een open en eerlijk gesprek voeren over de rol van AI in onze gemeente. Wij willen weten hoe het college hiermee omgaat en hoe het college de transparantie en de menselijke maat waarborgt. Wij willen geen gemeente zijn die zich laat leiden door machines, maar door mensen.
Voorzitter tot slot, normaal gesproken ben ik geen early adapter van nieuwe technologische ontwikkelingen. Integendeel. Voor de lijn van dit betoog met als thema ontwikkelingen, voelde ik me echter wel genoodzaakt om met ChatGPT en BingChat aan de slag te gaan. Noem het maar een stukje persoonlijke ontwikkeling. De voorgaande drie alinea’s waren daarom dan ook geschreven door ChatGPT.
Voorzitter, daar past maar één slotzin bij – en die heb ik zelf geschreven – :
Wat een ontwikkelingen!
